Instytut De Republica opublikował nowe materiały w ramach serii „Opinie i Analizy”. Tym razem naukowcy skupiają się na tematach związanych z masowymi migracjami oraz kryzysem finansowym jaki dotyka państwa europejskie. Wszystkie materiały dostępne są na stronie internetowej www.iderepublica.pl.
Seria „Opinie i Analizy Instytutu De Republica” to publikacje on-line zamieszczane w formule otwartego dostępu, skoncentrowane na szczegółowych zagadnieniach z zakresu nauk humanistycznych i społecznych. Autorami opracowań są uznani naukowcy z ośrodków akademickich i badawczych w Polsce, którzy wyróżniają się wiedzą oraz dorobkiem naukowo-badawczym w danej dziedzinie. Wszystkie prace udostępniane są w języku polskim i angielskim.
Ramy tematyczne serii wyznaczają cztery podstawowe dziedziny: historia, kultura, politologia oraz prawo, zaś opracowania niemieszczące się w żadnej z powyższych, publikowane będą w kategorii varia. „Opinie i analizy Instytutu De Republica” prezentują naukowe i praktyczne spojrzenie na najważniejsze zagadnienia, często dyskutowane w przestrzeni
publicznej. Poruszana problematyka historyczna nierzadko służy podkreśleniu niezaprzeczalnych związków przeszłości z teraźniejszością.
Ze względu na założenie o powszechnym dostępnie do publikacji, informujemy o możliwości cytowania fragmentów i całych publikacji z opisanym prawidłowo źródłem oraz wskazaniem autora przytaczanych słów.
Dotychczas ukazało się sześć analiz, które dostępne ą na stronie internetowej Instytutu De Republica. Poniżej prezentujemy ich skrótowe opisy.
HISTORIA | Dzieci stanu wojennego — zapomniani bohaterowie, czyli o przepaści między historią a polityką Autor: dr Monika Maria Brzezińska
Aktywność polityczna dzieci budzi wątpliwości i jest ciągle jeszcze obszarem wymagającym szczególnej uwagi. Często neguje się fakt, iż nieletni potrafią zrozumieć sytuację polityczną w której żyją, odmawiając im zdolności do oceny rzeczywistości politycznej. Jest jednak wiele przykładów negujących tą tezę.
Zadaniem niniejszej analizy jest ukazanie roli dzieci stanu wojennego w walce z systemem komunistycznym, które to aktywnie angażowały się w ruch opozycyjny, świadomie rozwijając postawy prospołeczne. Co więcej, niejednokrotnie wychodziły z tego okresu pokaleczone wewnętrznie i obciążone przeżytą traumą. W sposób znaczący też stan wojenny
odbił się negatywnie na ich osobowościach i przyszłych karierach. Choć wkład dzieci stanu wojennego w historię jest niezaprzeczalny, to w polityce pamięci historycznej są już zapomniane. A przecież to nie tylko autentyczni świadkowie, ale i na miarę swoich możliwości także ważni aktorzy wydarzeń lat 80. XX wieku.
KULTURA | „Poeta człowieczeństwa” i „poeta drobiazgów” – dwie twarze Norwida Autor: dr hab. Tomasz Korpysz, prof. ucz.
Cyprian Norwid, który był patronem roku 2021, współcześnie jest uważany za jednego z najwybitniejszych polskich twórców. Ten poeta, prozaik, dramatopisarz i artysta sztuk plastycznych postrzegany jest przede wszystkim jako poważny i głęboki chrześcijański myśliciel, który w swojej twórczości, za pomocą skomplikowanego języka i niezwykłego
stylu, pisze o najważniejszych sprawach człowieka i ludzkości. Taki obraz Norwida jest prawdziwy, ale jednostronny i przez to uproszczony.
Poeta był też wyczulony na detal, drobiazg, na to, co pozornie nieważne, drugoplanowe. Niejednokrotnie przy tym, wydobywając takie elementy z
cienia, opisywał je z niepospolitym poczuciem humoru. Niewątpliwie można go zatem nazwać „poetą człowieczeństwa” i „poetą drobiazgów”.
POLITOLOGIA | Rola europejskich instytucji w zarządzaniu masowymi migracjami Autor: dr Aleksander Olech
Masowe migracje w kierunku państw członkowskich Unii Europejskiej, które rozpoczęły się w 2015 roku, ukazały brak odpowiedniego przygotowania i współpracy pomiędzy krajami. Coraz częściej rządy uciekają się do sekurytyzacji zjawiska migracji oraz jego wykorzystywania do prowadzenia polityki. Wiąże się to m.in. ze stosowaniem kontrowersyjnych metod, takich jak „push-back”, które w długoterminowej perspektywie nie wpływają pozytywnie na osoby o nieudokumentowanym statusie oraz nie
przyczyniają się do poprawy systemu koordynującego przepływ ludności.
W artykule przeanalizowano rolę i kompetencje europejskich instytucji, takich jak Frontex czy Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu, w zakresie zarządzania migracjami, podkreślając jednocześnie wagę współpracy i solidarności wśród państw członkowskich. Pomimo upływu kilku lat UE wciąż nie wypracowała skutecznych, przejrzystych
mechanizmów pozwalających na efektywne zarządzanie migracjami.
PRAWO | Analiza prawna międzynarodowych dobrych praktyk w zakresie przeprowadzania rozpraw zdalnych w postępowaniach sądowych (perspektywa Rady Europy) Autorzy: dr hab. Marek Świerczyński, prof. ucz., dr Zbigniew Więckowski
Komisja Rady Europy – European Commission for the Efficiency of Justice (CEPEJ) na posiedzeniu plenarnym w dniach 16-17 czerwca 2021 roku przyjęła nowe wytyczne dotyczące przeprowadzania rozpraw zdalnych w postępowaniach sądowych. Wytyczne zawierają podstawowe zasady, których państwa i sądy powinny przestrzegać, by zapewnić zgodność przeprowadzania wideokonferencji z prawem do rzetelnego procesu sądowego, gwarantowanym artykułem 6 Konwencji o ochronie praw człowieka ipodstawowych wolności oraz Konwencji o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych. Niniejsza analiza zawiera wybrane przykłady dobrych praktyk krajowych dotyczących wideokonferencji stosowanych w postępowaniach sądowych.
PRAWO | Ekonomiczna analiza prawa w procesie stanowienia i stosowania prawa: doświadczenia polskie i zagraniczne Autor: dr hab. Krzysztof Koźmiński
Artykuł koncentruje się na przedstawieniu praktycznych aspektów ekonomicznej analizy prawa. Wymienione zostały obszary refleksji prawnej oraz konkretne zagadnienia, które są przedmiotem analiz prowadzonych w duchu law and economics. Zaprezentowano przykładowe zastosowania do ewaluacji obowiązujących instytucji prawnych, uwagi na temat
„ekonomizacji” sądowych rozumowań prawniczych oraz oceny skutków regulacji w procesie legislacyjnym.
PRAWO | Mapa wyzwań dla suwerenności państwa i realizacji demokratycznego mandatu w kontekście uzależnienia od międzynarodowych instytucji finansowych oraz globalizacji długu publicznego. Czy państwa mogą porzucić własne konstytucyjne zobowiązania w imię realizacji żądań wierzycieli? Przypadki Grecji i Islandii – lekcje dla Polski
Autor: dr Michał Jabłoński
Jednymi z odsłon światowego kryzysu gospodarczego, zapoczątkowanego w 2008 roku przez upadek banku inwestycyjnego Lehman Brothers, były kryzysy finansowe w Islandii i w Grecji, grożące niewypłacalnością tych krajów. Ukazały one konflikty pomiędzy żądaniami wierzycieli i międzynarodowych instytucji (w tym MFW i UE) oraz konstytucyjnymi
zobowiązaniami tych państw. W obydwu przypadkach starano się je rozwiązać poprzez odwołanie do woli narodu wyrażonej w referendum, choć ostatecznie z różnym skutkiem. O ile w przypadku Islandii wyniki obydwu referendów doprowadziły do skutecznego odrzucenia presji zagranicznych wierzycieli, gdyż racje Islandii potwierdził Trybunał EFTA, o tyle rząd grecki zignorował w końcu werdykt społeczeństwa i przyjął warunki pomocy finansowej.
Artykuł podsumowuje podstawowe dylematy polityczne i konstytucyjne z tym związane oraz wskazuje możliwe wyzwania, z jakimi w przyszłości musi liczyć się również Polska w przypadku ewentualnego kryzysu finansów publicznych.
Materiały prasowe dostępne są pod LINKIEM [1].
Instytut De Republica został powołany na mocy zarządzenia nr 12 Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 lutego 2021 r. Głównym celem jego działalności jest promocja i popularyzacja polskiej nauki w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych, wytworzenie mechanizmów i kapitałuspołecznego, który organizowałby się wokół idei państwowości oraz
uwolnienie potencjału polskiej nauki w tych obszarach.
We współpracy z uczelniami wyższymi w Polsce i na świecie, jednostkami administracji państwowej oraz jednostkami badawczymi, Instytut De Republica organizuje konferencje naukowe i seminaria, które stanowić mają platformę wymiany opinii wobec prezentowanych na nich wyników naukowych prac badawczych. Zadaniem Instytutu jest też popularyzowanie najbardziej interesujących osiągnięć polskich naukowców w formie publikacji i multimediów.
Instytut De Republica docelowo ma stać się nowoczesnym zapleczem eksperckim, promocyjnym i wydawniczym dla tak niedocenianych w Polsce i poza jej granicami, a tak ważnych dla właściwego rozumienia naszej historii i zjawisk społecznych, dziedzin nauki.
Alina Piekarz
Instytut De Republica
+48 609 605 083
media@iderepublica.pl
www.iderepublica.pl [2]