Co z kolejnymi inwestycjami na Pomorzu Zachodnim?
Zmniejszają dotkliwe skutki powodzi i suszy, ale wpływają też na odpowiednie warunki gruntowe. Bez inwestycji w „małą retencję” trudno o prawidłowe utrzymanie urządzeń gospodarki wodnej, które kluczowe są do zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańcom regionu. Niestety PGW Wody Polskie rezygnują z dwóch unijnych projektów z tego zakresu, dofinansowanych pierwotnie kwotą 13,2 mln zł ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego.
– Z głębokim rozczarowaniem przyjęliśmy informację, że Wody Polskie ostatecznie nie poradziły sobie z realizacją dwóch inwestycji w zakresie „małej retencji” i zrezygnowały z unijnego dofinansowania. Oznacza to, że w tej perspektywie finansowej nie zostaną zrealizowane projekty w tym zakresie ze środków RPO WZ 2014-2020, a fundusze unijne na ten cel zostały zamrożone. Przypomnę też, że zakres rzeczowy projektów, o których dofinansowanie ubiegały się Wody Polskie, wpisywał się w realizację celów określonych przez rządowe dokumenty. Jako Instytucja Zarządzająca środkami unijnymi staraliśmy się pomóc beneficjentowi, np. kilkukrotnie zgadzając się na zmianę terminów realizacji inwestycji czy zmniejszając zakres rzeczowy przedsięwzięć – wyjaśnia Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz.
Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020 zawarło 5 umów o dofinansowanie. Dwie umowy dotyczyły inwestycji w obszarze ochrony zasobów wodnych (działanie 3.1), trzy kolejne o wartości 40,5 mln zł związane są z inwestycjami w obszarze zarządzania ryzykiem przeciwpowodziowym (działanie 3.2).
Rozwiązane umowy dotyczyły projektów z działania 3.1 i miały być realizowane od grudnia 2018 r. w zakresie „małej retencji”.
Pierwszy projekt, z którego zrezygnowały Wody Polskie przewidywał prowadzenie prac na dwóch ciekach – rzekach Stuchowska Struga oraz Płonia i ośmiu jeziorach (Jamneński Nurt, jezioro Morzycko, jezioro Kościuszki, jezioro Kościelne, jezioro Korytowo, jezioro Raduń). Drugi projekt miał dotyczyć zadań inwestycyjnych z zakresu małej retencji na Łabędzim Bagnie (gmina Kamień Pomorski, gmina Świerzno oraz obręb: Benice, Chomino, Margowo) oraz rzekach Ina i Radew. Zaplanowano m.in. utworzenie zbiornika o stałym poziomie wody, podniesienie rurociągu i wykonanie zastawki piętrzącej wodę na Łabędzim Bagnie. Na rzece Ina planowano wykonanie trzech bystrzy. Dodatkowo ubezpieczenie miejsca istniejącej wyrwy oraz uzupełnienie istniejącego bystrza. Na rzece Radew natomiast planowano utworzenie zbiornika retencyjnego chroniącego miasto Karlino. Pierwotnie przyznana kwota dofinansowania ze środków RPO WZ na ten projekt wyniosła prawie 10 mln zł.
– Inwestycje w tzw. małą retencję, to nasza odpowiedź na zachodzące zmiany klimatyczne. Realizacja wielu małych inwestycji jest bardzo ważna dla rolnictwa, ponieważ nasz region ma ograniczone możliwości retencyjne. Odstąpienie od ich realizacji przez Wody Polskie z całą pewnością wpłynie na pogorszenie warunków do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rolnictwa oraz warunków do rozwoju ekosystemów zależnych od wód – dodaje marszałek Olgierd Geblewicz.
Zaniechanie przez Wody Polskie realizacji inwestycji spowoduje także, że Województwo Zachodniopomorskie w obszarze małej retencji nie zrealizuje planowanego wskaźnika – mierzącego możliwą do uzyskania pojemność retencjonowania wody w wyniku budowy lub przebudowy obiektów małej retencji. Gdyby beneficjent zrealizował inwestycje jego wartość (po wprowadzonych zmianach) mogłaby wynieść 2 317 100 [m3].
Rozwiązanie dwóch ważnych umów z zakresu ochrony zasobów wodnych powoduje wątpliwości co do powodzenia zaplanowanych inwestycji związanych z projektami związanymi z zarządzaniem ryzykiem przeciwpowodziowym. W tym zakresie Wody Polskie realizują trzy projekty na łączną kwotę dofinansowania prawie 40,5 mln zł. Jeden z projektów „Zabezpieczenie przeciwpowodziowe na terenie Województwa Zachodniopomorskiego” jest znacznie opóźniony w stosunku do jego planowanej realizacji. Pierwotnie realizacja projektu miała się zakończyć 31.12.2020 r., a do dziś nie zostało rozstrzygnięte postępowanie na wybór wykonawcy robót na zadaniu „Odbudowa wału przeciwpowodziowego Miroszewo – Brzózki.
PGW w ramach RPO WZ 2014-2020 zawarło 5 umów o dofinansowanie projektów- 2 umowy w obszarze działania 3.1 oraz 3 umowy w obszarze działania 3.2.
Umowy w ramach działania 3.1 – zostały rozwiązane na wniosek Beneficjenta.
Działanie 3.1 Ochrona zasobów wodnych
W grudniu 2018r. w ramach działania 3.1 Ochrona zasobów wodnych RPO WZ 2014-2020 zostały podpisane z jedynym możliwym Beneficjentem tego działania – Państwowym Gospodarstwem Wodnym Wody Polskie dwie umowy o dofinansowanie w wysokości ponad 13,2 mln zł na realizację inwestycji w zakresie rozwoju „małej retencji”.
Projekt nr RPZP.03.01.00-32-C001/18 pn. „Zwiększenie retencji jeziorowej i korytowej w Województwie Zachodniopomorskim – Etap I”, dla którego umowa została podpisana w dniu 12.12.2018r. na kwotę dofinansowania 3 348 664,25 PLN przewidywał prowadzenie prac na dwóch ciekach i ośmiu jeziorach.
Cieki i jeziora objęte projektem:
- rzeka Stuchowska Struga, wykonanie sekwencji bystrze ploso. Zwiększenie piętrzenia o 0,5 m oraz redukcja 1,5 m różnicy poziomów poprzez wykonanie sekwencji gabionowych stopni;
- rzeka Płonia, usunięcie żelbetowych elementów z koryta rzeki oraz utworzenie w ich miejsce bystrza kamiennego z zachowaniem parametrów umożliwiających migracje ryb, a także bezkolizyjny przepływ kajaków;
- Jamneński Nurt, wykonanie przepławki dla ryb w formie bystrza na Jamieńskim Nurcie, która umożliwi migrację ryb dwuśrodowiskowych pomiędzy jeziorem Jamno a morzem Bałtyckim;
- jezioro Morzycko, podniesienie poziomu lustra wody w jeziorze o 10 cm, poprzez nadbudowę istniejącego bystrza na wypływie rzeki Słubia w postaci progu stałego;
- jezioro Kościuszki, podniesienie poziomu wody w jeziorze o około 25-30 cm poprzez wykonanie w korycie wypływającego z jeziora kanału Kościuszki stałego progu piętrzącego;
- jezioro Kościelne, stabilizacja poziomu wody na poziomie piętrzenia 20 cm przewiduje się poprzez wykonanie stałego, drewnianego progu piętrzącego w postaci ścianki szczelnej na wypływie do kanału Będzińskiego;
- jezioro Korytowo, piętrzenie i utrzymywanie stabilnego poziomu wody w jeziorze;
- jezioro Raduń (Choszczno), wykonanie progu piętrzącego na wypływie Strugi Młyńskiej przy przepuście drogowym oraz bystrza kamiennego;
- jezioro Gągnowo, podniesienie istniejącego progu stałego o ok. 25-30 cm na wypływie z jeziora rzeki Stara Rega.
- jezioro Trzygłowskie Drugie, podniesienie poziomu wody w jeziorze poprzez przegrodzenie rowu melioracyjnego wypływającego z jeziora wraz z umocnieniem skarp rowu narzutem kamiennym i geowłókniną.
Po podpisaniu umowy o dofinansowanie, zakres rzeczowy projektu został zmieniony. Beneficjent zrezygnował z zadania dotyczącego wykonania działań inwestycyjnych na Jamneńskim Nurcie. Tym samym kwota dofinansowania uległa zmniejszeniu do wysokości 1 206 664,25 PLN.
Projekt nr RPZP.03.01.00-32-C002/18 pn. „Zwiększenie retencji jeziorowej i korytowej w Województwie Zachodniopomorskim – Etap II”, dla którego umowa została podpisana w dniu 06.12.2018 r. na kwotę dofinansowania 9 925 501,00 PLN przewidywał przeprowadzenie zadań inwestycyjnych z zakresu małej retencji na Łabędzim Bagnie (gmina Kamień Pomorski, gmina Świerzno oraz obręb: Benice, Chomino, Margowo) oraz rzekach Ina i Radew. Zaplanowano m.in. utworzenie zbiornika o stałym poziomie wody, podniesienie rurociągu i wykonanie zastawki piętrzącej wodę na Łabędzim Bagnie.
Na rzece Ina planowano wykonanie trzech bystrzy. Dodatkowo ubezpieczenie miejsca istniejącej wyrwy oraz uzupełnienie istniejącego bystrza. Na rzece Radew natomiast planowano utworzenie zbiornika retencyjnego chroniącego miasto Karlino.
W tym projekcie beneficjent wystąpił o wyłączenie z zakresu rzeczowego projektu działań inwestycyjnych na rzece Radew, w wyniku czego wysokość dofinansowania projektu uległa zmniejszeniu do kwoty 2 228 309,00 PLN.
Kwota dofinansowania w trakcie trwania podpisanych umów zmniejszyła się łącznie z poziomu 13,2 mln PLN do kwoty 3,4 mln PL
Biuro Prasowe
Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego