W ocenie Marszałka i całego Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego podział funduszy z polityki spójności na lata 2021-2027, zwłaszcza z tzw. rezerwy programowej, odbywał się z naruszeniem prawa i podstawnych zasad Unii Europejskiej. W efekcie Pomorze Zachodnie poniosło stratę wynoszącą co najmniej sto mln euro. W skardze do Komisji Europejskiej czytamy, m.in., że fundusze rozdzielono w sposób niesprawiedliwy i arbitralny.
W ocenie Województwa Zachodniopomorskiego zastosowany podział środków jest sprzeczny z zasadami wynikającymi z prawa pierwotnego i wtórnego UE. Naruszono m.in. zasadę partnerstwa, obowiązek przejrzystej organizacji i wdrażania partnerstwa, zasadę spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej oraz dążenia do wyrównywania dysproporcji miedzy regionami czy zasadę równego traktowania i obowiązek niedyskryminacji.
– Nie zgadzamy się na niesprawiedliwy i krzywdzący sposób dzielna funduszy europejskich, które w ramach polityki spójności powinny być skierowane do obszarów najsłabszych, wymagających szczególnego wsparcia. Tak się nie stało. Głośno sprzeciwiamy się łamaniu podstawowych przepisów prawa Unii Europejskiej. Dotyczy to zarówno prowadzenia konsultacji, jak i przyjętej metodologii podziału środków, która w rezultacie doprowadziła do znacznego pokrzywdzenia województwa zachodniopomorskiego, w tym gmin dotkniętych problemami spowodowanymi w dużej mierze istnieniem przez 40 lat PGR-ów – wylicza Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz.
W przygotowanej skardze, oprócz przywołania naruszonych przepisów prawa UE, marszałek i zarząd wskazują, że mają obowiązek skorzystania ze środków ochrony prawnej w przypadku możliwości wystąpienia szkody w majątku województwa, „będącej następstwem naruszenia prawa Unii Europejskiej przez jakiekolwiek państwo członkowskie”. W tym przypadku mowa o setkach milionów złotych, które miały być przeznaczone na rozwój zachodniopomorskich gmin, dotkniętych problemami spowodowanymi w dużej mierze istnieniem PGR-ów.
Województwo Zachodniopomorskie negatywnie ocenia też wspomniany sposób prowadzenia przez ministerstwo konsultacji i negocjacji w zakresie opracowywania umowy partnerstwa. Argumentuje, że MFiPR dokonało podziału funduszy w sposób nieprzejrzysty, skomplikowany, enigmatyczny i sprzeczny z wcześniejszymi deklaracjami. W skardze czytamy, że:
MFiPR w sposób jednostronny (bez przeprowadzenia konsultacji) narzuciło Zarządowi Województwa Zachodniopomorskiego treść projektu umowy partnerstwa, w którym zadecydowało o metodologii alokacji funduszy z polityki spójności na lata 2021–2027 pomiędzy regiony. […] MFiPR nie odniosło się merytorycznie do zastrzeżeń zgłaszanych przez Skarżącego w stosunku do metodologii alokacji funduszy przyjętych w projekcie umowy partnerstwa, w stosunku do zaproponowanej treści kontraktu programowego oraz w stosunku do sposobu podziału rezerwy programowej. Strona rządowa zaprezentowała sposób podziału rezerwy programowej dopiero w dn. 23.06.2021 r., przy czym przyjęta metodologia alokacji rezerwy również nie była konsultowana z regionem. Metodologia ta jest jeszcze bardziej nieprzejrzysta, a jej skutkiem jest arbitralny podział środków pomiędzy regiony.
Komisja Europejska dopuszcza składanie skarg na środki lub praktyki krajowe państw członkowskich, które pozostają w sprzeczności z prawem Unii Europejskiej. Wskutek złożenia skargi, Komisja Europejska może wszcząć procedurę określoną w art. 258 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, polegającą na wydaniu uzasadnionej opinii, a w przypadku niezastosowaniu się do niej przez państwo członkowskie – na możliwości wniesienia sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, do zadań marszałka województwa należy reprezentowanie województwa na zewnątrz, co czyni ten organ właściwym do wystąpienia ze skargą do Komisji Europejskiej w imieniu województwa.
Skargę przygotowała Kancelaria Chmaj i Partnerzy Sp. p., obsługująca organy Województwa Zachodniopomorskiego w zakresie działalności legislacyjnej.
Biuro Prasowe
Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego
\